Trong bài viết này, cùng KATA tìm hiểu về mất phanh ô tô cũng như đưa ra những bí quyết và kỹ thuật quan trọng nhằm giúp bạn vượt qua tình huống mất phanh một cách an toàn và tự tin.
Mất phanh ô tô là gì ?
Mất phanh ô tô là tình huống mà hệ thống phanh của xe không hoạt động đúng cách hoặc không hoạt động hoàn toàn. Khi mất phanh, tài xế không thể điều khiển xe dừng lại hoặc giảm tốc độ một cách hiệu quả bằng cách sử dụng bàn đạp phanh thông thường.
Việc mất phanh ô tô có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng và đe dọa tính mạng của người lái, hành khách và những người xung quanh. Dưới đây là một số hậu quả tiềm ẩn của việc mất phanh:
- Tai nạn va chạm: Khi không thể điều khiển và dừng lại xe một cách an toàn, nguy cơ va chạm với các vật cản, phương tiện khác hoặc cấu trúc đường tăng lên đáng kể. Điều này có thể dẫn đến tai nạn nghiêm trọng và gây thương tích hoặc tử vong cho người lái, hành khách và những người khác trên đường.
- Mất kiểm soát: Mất phanh có thể làm mất khả năng kiểm soát xe, đặc biệt khi xảy ra ở tốc độ cao. Xe có thể trượt, lật nghiêng hoặc mất thăng bằng, gây ra tình huống nguy hiểm và không thể dự đoán được.
- Tăng khoảng cách dừng: Khi không có hệ thống phanh hoạt động, khoảng cách dừng lại của xe sẽ tăng lên đáng kể. Điều này có nghĩa là xe sẽ đi xa hơn trước khi dừng lại hoàn toàn, tạo ra một khoảng cách dừng không an toàn với các vật cản hoặc xe phía trước, dẫn đến nguy cơ va chạm.
- Tình huống khẩn cấp: Mất phanh tạo ra một tình huống khẩn cấp mà tài xế phải xử lý ngay lập tức. Trong lúc cố gắng kiểm soát xe và tìm cách dừng lại, tài xế có thể mất tập trung và gây lỗi trong quyết định lái xe, làm gia tăng nguy cơ tai nạn.
- Tác động tâm lý: Khi mất phanh, người lái và hành khách trong xe có thể trải qua cảm giác hoang mang, sợ hãi và căng thẳng. Tình huống căng thẳng và không kiểm soát này có thể ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe của các bên liên quan.
Để tránh hậu quả nghiêm trọng của việc mất phanh, việc duy trì và bảo dưỡng định kỳ hệ thống phanh, kiểm tra sự cố và rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp là rất quan trọng.
Nguyên nhân ô tô mất phanh
Các biện pháp phòng tránh và thao tác đúng kỹ thuật khi vận hành xe là cách để tránh tình huống ô tô mất phanh gây mất kiểm soát. Điều quan trọng là lái xe cần tìm hiểu và nhận biết các nguyên nhân dẫn đến mất phanh và áp dụng các biện pháp phòng ngừa. Dưới đây là một số nguyên nhân khi xe mất phanh:
- Mất áp suất dầu phanh: Một lý do phổ biến là mất áp suất dầu phanh. Để ngăn chặn tình huống này, xe cần được bảo dưỡng định kỳ và kiểm tra hệ thống phanh để phát hiện và khắc phục sự rò rỉ dầu phanh. Điều này bao gồm kiểm tra đường ống dẫn dầu và xi lanh để đảm bảo không có rò rỉ và thêm dầu phanh đúng cách.
- Rò rỉ dầu phanh: Rò rỉ dầu phanh hoặc sự thiếu dầu phanh cũng có thể dẫn đến mất phanh. Để kiểm tra xem có rò rỉ dầu phanh, người lái cần kiểm tra mực dầu phanh trong bình chứa. Nếu mực dầu quá thấp, cần kiểm tra và sửa chữa hệ thống phanh để khắc phục tình trạng rò rỉ.
- Khí trong hệ thống phanh: Khí có thể lọt vào hệ thống phanh làm giảm áp suất và hiệu quả của phanh. Khi gặp phanh yếu hoặc không hiệu quả, người lái cần xả hết khí trong hệ thống phanh bằng cách thực hiện xử lý đúng như xả gió hệ thống phanh để loại bỏ các bọt khí.
- Lỗi trong hệ thống phanh ABS: Trường hợp phanh ABS bị lỗi cũng có thể gây mất phanh. Chủ xe cần kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ hệ thống phanh ABS. Nếu phát hiện có lỗi, cần đưa xe đến trung tâm bảo trì để xử lý.
- Thói quen lái xe không tốt: Thói quen lái xe như đạp phanh liên tục trong thời gian dài có thể dẫn đến cháy bố phanh và mất hiệu quả của hệ thống phanh. Người lái cần có thói quen sử dụng động cơ bằng cách giảm số và sử dụng phanh kết hợp để giảm tốc độ xe.
Nhớ rằng việc duy trì hệ thống phanh trong tình trạng tốt, kiểm tra định kỳ và tuân thủ quy tắc vận hành an toàn là cách quan trọng để tránh hậu quả của việc mất phanh.
Cách xử lý ô tô mất phanh
Giữ bình tĩnh và không hoảng loạn
Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng khi đối mặt với tình huống mất phanh trên ô tô. Tình trạng này có thể làm mất khả năng xử lý chính xác của người lái và làm tình huống trở nên nguy hiểm hơn.
Quan trọng là không tắt động cơ
Việc tắt động cơ đồng nghĩa với việc mất hệ thống trợ lực lái. Khi điều này xảy ra, người lái không thể kiểm soát xe đúng cách, đặc biệt khi xe đang di chuyển ở tốc độ cao. Điều này có thể dẫn đến mất kiểm soát và nguy hiểm rất lớn.
Hãy đảm bảo bật đèn cảnh báo khẩn cấp và quan sát môi trường xung quanh
Điều này giúp người lái tránh va chạm với các phương tiện khác. Bật đèn cảnh báo khẩn cấp, sử dụng đèn pha nhấp nháy và tiếng còi liên tục để thông báo cho các phương tiện khác biết tình huống đang diễn ra. Nếu có hành khách trên xe, hãy sử dụng các biểu hiện hết sức mạnh mẽ như hét to, vẫy tay để cảnh báo các phương tiện khác.
Sử dụng phanh khẩn cấp
Trong trường hợp ô tô được trang bị hệ thống phanh khẩn cấp, người lái nên sử dụng nó để xử lý tình huống mất phanh. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khi sử dụng phanh khẩn cấp, người lái nên kéo phanh nhẹ nhàng, từ từ nhưng đủ lực. Việc kéo phanh khẩn cấp quá mạnh, quá nhanh có thể dẫn đến hiện tượng khóa bánh, gây trượt và mất lái.
Đạp phanh liên tục và kiểm tra áp suất
Dù xe bị mất phanh, tài xế nên thử đạp phanh liên tục vì có thể xe chỉ bị mất áp suất dầu phanh tạm thời. Đạp phanh liên tục có thể giúp lấy lại áp suất dầu phanh. Nếu bàn đạp phanh cứng và không thể đạp hết hoặc đạp sâu, nguyên nhân có thể là vật cản như chai nước hoặc vỏ hộp rơi vào phần bàn đạp. Trong trường hợp này, tài xế chỉ cần dùng chân đá vật cản ra để xe trở lại bình thường. Khi đạp phanh, cảm giác mềm và bàn đạp phanh thấp có thể là do sự cố đường ống dẫn dầu. Trong tình huống này, tài xế nên đạp phanh nhiều lần để khắc phục.
Sử dụng phanh tay
Ngoài phanh chân, xe ô tô còn được trang bị phanh tay. Trong trường hợp khẩn cấp, tài xế có thể sử dụng phanh tay để tạo lực hãm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phanh tay chỉ nên được sử dụng khi xe đang chạy ở tốc độ rất thấp. Sử dụng phanh tay khi xe đang chạy ở tốc độ cao có thể gây khóa bánh, mất độ bám và trượt dài trên đường, tạo ra tình huống nguy hiểm như mất lái và văng xe. Khi sử dụng phanh tay, tài xế nên áp dụng đủ lực, không quá nhanh hay mạnh, và kết hợp việc phanh và thả phanh tay để đảm bảo an toàn.
Chuyển xe về số thấp
Một cách xử lý hiệu quả khi ô tô mất phanh là sử dụng phanh động bằng cách chuyển xe về số thấp. Đối với xe hộp số tự động, người lái chỉ cần chuyển sang chế độ bán tự động, chế độ số thấp hoặc chuyển số qua lẫy chuyển số trên vô lăng. Với xe hộp số sàn, người lái chỉ cần chuyển cần số về số 1 hoặc 2. Tuy nhiên, cần tránh chuyển xe về số thấp ngay từ đầu khi xe đang chạy tốc độ cao, để tránh gây hư hỏng hệ thống truyền động. Thay vào đó, tài xế nên chuyển số từng cấp hoặc 2 cấp, chẳng hạn từ số 5 xuống số 4 hoặc 3, và khi xe ổn định hơn thì tiếp tục chuyển xuống số 2 hoặc số 1.
Chủ động va chạm
Khi xe ô tô mất phanh, người lái nên cố gắng đưa xe vào các con đường vắng, đường gồ ghề, nhiều sỏi đá để xe giảm tốc hoặc kết hợp dùng cách đánh võng. Trong trường hợp không thể tránh được va chạm, người lái nên cố gắng va chạm vào vật cản mềm như bụi cây, cỏ, cát hoặc tường nhà. Việc này giúp giảm tốc độ xe một cách an toàn hơn so với va chạm vào vật cản cứng như xe khác hoặc cấu trúc bê tông. Tuy nhiên, chủ động va chạm chỉ nên được sử dụng như một phương án cuối cùng khi không còn cách nào khác để dừng xe.
Gọi cứu hộ
Trong tình huống mất phanh, người lái nên ngay lập tức gọi số cứu hộ để yêu cầu sự trợ giúp chuyên nghiệp. Nhân viên cứu hộ sẽ có kinh nghiệm và trang bị cần thiết để giúp bạn kiểm tra và sửa chữa hệ thống phanh.
Lưu ý rằng các phương pháp này chỉ là gợi ý và tùy thuộc vào tình huống cụ thể. Trong trường hợp mất phanh, an toàn luôn là ưu tiên hàng đầu, vì vậy tài xế nên giữ bình tĩnh, đánh giá tình huống và hành động một cách thận trọng nhằm đảm bảo an toàn cho bản thân và người khác trên đường.